Dosyaya ulaşmak için tıklayın.

T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI 

12. Kalkınma Planı ve İnsan Hakları Eylem Planı gereği

Adalet Bakanlığı ile HEGEM Vakfı ortaklığı ile yürütülen,

“İNSAN HAKLARI, ŞİDDETLE SİVİL MÜCADELE VE SOSYAL ARABULUCULUK

   BİLİNCİNİ GÜÇLENDİRİCİ SAHA AKTÖRLERİ YETİŞTİRİLMESİ SEFERBERLİĞİ”

“SOSYAL ARABULUCULUK”,  “ŞİDDET ÖNLEME VE İNSAN HAKLARI DANIŞMANLIĞI”

SERTİFİKA PROGRAMLARI UYGULAMA YÖNERGESİ 

1. BÖLÜM  Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç 

Madde 1. Bu yönergenin genel amacı; “İnsan Hakları, Şiddetle Sivil Mücadele ve Sosyal Arabuluculuk Bilincini Güçlendirici Saha Aktörleri Yetiştirilmesi Seferberliği:2024-2034” faaliyetleri bağlamında yürütülen sertifika programlarının 2024 yılına ait uygulama usul ve esaslarını düzenlemektir.

Kapsam 

 Madde 2. Bu yönerge; Adalet Bakanlığı-HEGEM Vakfı ortaklığı, İçişleri Bakanlığı desteği, ve paydaş kurumlar iş birliği ile yürütülen, “İnsan Hakları, Şiddetle Sivil Mücadele ve Sosyal Arabuluculuk Bilincini Güçlendirici Saha Aktörleri Yetiştirilmesi Seferberliği: 2024-2034” faaliyetlerinden, “Yeminli Sosyal Arabuluculuk”, “Şiddet Önleme ve İnsan Hakları Danışmanlığı” sertifikalı eğitim programları hakkında yapılması gereken işleri tanımlar. 

Dayanak 

Madde 3. Bu yönerge; “Üst Politika Belgeleri”, HEGEM Vakfı Resmi Senedi, Adalet Bakanlığı Proje Resmi açılış/tanıtım yazısı, Adalet Bakanlığı-HEGEM Vakfı iş birliği protokolü, Anadolu Üniversitesi-HEGEM Vakfı arasında yapılan iş birliği protokolü, “Sosyal Arabuluculuk ve Danışmanlık Akademisi” yönetmeliği, Vakıf Genel Kurulu/Proje Yönetim Kurulu’nun ilgili kararları ve paydaş kurum/kuruluşlarla yapılan iş birliği protokolleri ve özel sözleşmeler esas alınarak hazırlanmıştır.

TANIMLAR

Madde 4. Bu yönergede geçen;

1. Bakanlık: Adalet Bakanlığını,
2. Vakıf: Şiddetle Mücadele Vakfını,
3. Akademi: Sosyal Arabuluculuk ve Danışmanlık Akademisini, 
4. Üniversite: Anadolu Üniversitesini, ifade eder.

2. BÖLÜM

Projenin/Yönergenin Yasal Dayanakları Madde 5. Projenin/yönergenin yasal dayanakları şunlardır: a. On birinci Kalkınma Planı  

2. On İkinci Kalkınma Planı
3. İnsan Hakları Eylem Planı
4. Cumhurbaşkanlığı 2021/9 Genelgesi
5. Cumhurbaşkanlığı 2023/16 Genelgesi
6. Adalet Bakanlığı Resmi Yazısı (10.11.2021 tarih / … 45.02.70/32289 sayılı)
7. Adalet Bakanlığı-HEGEM Vakfı iş birliği protokolü
8. Millî Eğitim Bakanlığı-HEGEM Vakfı iş birliği protokolü
1. HEGEM Vakfı paydaş Üniversiteler iş birliği protokolleri
10. HEGEM Vakfı Anadolu Üniversitesi iş birliği protokolü
11. HEGEM Vakfı paydaş kurum/kuruluşlar iş birliği protokolleri
50. Vakıf Yönetim ve Genel Kurul kararları

Madde 6. Cumhurbaşkanlığı On Birinci Kalkınma Planı, İnsan Hakları Eylem Planı gereği yürürlüğe konan, “İnsan Hakları, Şiddetle Sivil Mücadele ve Sosyal Arabuluculuk Bilincini Güçlendirici Saha Aktörleri Yetiştirilmesi Projesi: 2021-2030” açılış programı, ilgili Bakanlıklar, 32 Üniversite Rektörlük temsilcilerinin katılımıyla18 Kasım 2021 tarihinde Ankara’da; Proje bölge toplantısı, çok sektörlü katılımla Manisa Celal Bayar Üniversitesi ev sahipliğinde 23 Mayıs 2022 tarihinde Manisa’da; sertifika program katılımcılarının yemin ve mezuniyet töreni 21 Haziran 2023 tarihinde Aydın Valiliği himayelerinde, Aydın ilinde; Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın Genel Müdür düzeyinde temsil edildiği, tüm Bakanlıkların, ve çok sayıda kuruluşun davetli bulunduğu olduğu, “Proje, Pilot Dönem Çalışmalarının Değerlendirilmesi, Cumhurbaşkanlığı On İkinci Kalkınma Planı ve Bağlı Yeni İnsan Hakları Eylem Planları için Öneriler Çalıştayı” Temmuz 2023 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir. 

Madde 7. HEGEM Vakfı proje bağlamında, Adalet Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve 27 Devlet Üniversitesi Rektörlüğü ile iş birliği protokolleri imzaladı; bağlı olarak 2022-2023 döneminde pilot iller faaliyetleri başarıyla tamamladı. Eskişehir Valiliği himayesinde 16 Kasım 2023’te, 17 Bakanlık, 254 kuruluşun katılımıyla yapılan proje bilgi paylaşım toplantısında, bu proje faaliyetlerinin, ülke düzeyinde ve bütün kurumlar ekseninde; “İnsan Hakları, Şiddetle Sivil Mücadele ve Sosyal Arabuluculuk Bilincini Güçlendirici Saha Aktörleri Yetiştirilmesi Seferberliği: 2024-2034” olarak devam etmesi kararı ilan edildi.

3. BÖLÜM Sertifika Programları; Usul ve Esaslar, Faaliyetler

Madde 8. Pilot çalışma dönemi başarı ile tamamlanan projenin, 2024 yılından itibaren ülke genelinde hayata geçirilmesine karar verilen sertifika programları şöyledir:  

A) Yeminli Sosyal Arabuluculuk  B) Şiddet Önleme VE İnsan Hakları Danışmanlığı C) Okul Merkezli Sosyal Arabuluculuk D) Aile Temelli İleri Arabuluculuk E) Kampüs Arabuluculuğu F) Kentsel Arabuluculuk

Madde 9. Usulen sertifika programları çok sektörlü iş birliği içinde (daha çok bir imece usulü ile) yürütülecektir. Dayanak belge tanımlarına göre;

1. Adalet Bakanlığı ve diğer ilgili Bakanlık makamları üst resmi yazıları yazacaklar,
2. Vakıf; yürütme ve koordinasyon işleri, akademisyen temini, materyal geliştirme iş ve işlemlerini yürütecek,
3. Sertifika eğitim sürecinin yetki ve sorumluluğu ilgili üniversitelere ait olacak, Üniversite, sertifika programlarının ilanı/resmi yazı, kayıtlar, katılımcılara ders ve materyallerin sunumu, sınavlar ve başarı belgelerini düzenlenip katılımcılarla ve Proje Yönetim Kurulu ile paylaşılması işlemlerinden sorumlu olacaktır.  

Madde 10. Yeminli Sosyal Arabuluculuk Sertifika Programı  

1. Yeminli Sosyal Arabuluculuk” sertifika programı dersleri tabloda sunulduğu gibi olup, pilot uygulama döneminde (2022-23) başarılı olan katılımcıların mezuniyet belgeleri 2023’te Aydın Adnan Menderes Üniversitesi E-Devlet sistemine yüklenmiştir.  
2. Kamu çalışanı katılımcıları “Yeminli Sosyal Arabuluculuk” başarı belgelerini edindikten    sonra (altı aylık uygulama dönemi olarak) kendi kurumlarında ve bulundukları illerde ve sosyal ortamlarda mezuniyetlerine esas olacak iş/işler görebileceklerdir.
3. Yeni dönem “Yeminli Sosyal Arabuluculuk” temel eğitimi sertifika programı, Anadolu Üniversitesi (ve ihtiyaca göre yetkilendirilecek diğer Üniversitelerin) ilan şartlarına ve Üniversite mevzuatına göre yürütülecektir.
4. Programda beş ayrı ders bulunmaktadır. Dersler asenkron olarak sisteme yüklenecek; katılımcılar dersleri istedikleri zamanda ve isterlerse izleyebileceklerdir.
5. Sertifika programlarıyla ilgili sınavlar online sistemle gerçekleşecek; sınavlar hakkında gerekli bilgilendirmeler Üniversite yetkili birimi üzerinden yapılacaktır.

Madde 11. Yeminli Sosyal Arabuluculuk Sertifika Programı kayıt süreci

1. 2024 yılı 1. Dönem (Şubat- 2024) “Yeminli Sosyal Arabuluculuk” sertifika programına kamu çalışanları başvurabilecek; %5 oranında kamu çalışanı olmayanlar da alınacaktır.
2. Bakanlıklara veya kurumlara sertifika programlarıyla ilgili yazılar Anadolu Üniversitesi üzerinden veya konuya göre, Eskişehir Valiliği/HEGEM Vakfı yönetimince yazılacaktır.
3. Sertifika program kayıtları, dersler, sınav ve belgelendirme süreci Anadolu üniversitesi (ihtiyaca ve konuya göre “Proje Hizmet Birliği” içinde yetkilendirilen üniversiteler) üzerinden gerçekleşecektir.
4. Kamu çalışanı katılımcıların, “Yeminli Sosyal Arabuluculuk” sertifika programı katılım resmi ücreti (1. Dönem için) 2.200 TL’dir. (HEGEM Vakfı ile proje protokolü bulunan

Valiliklerin bağlı kurum ve kuruluşları için istisnalar saklıdır.)

5. Belirlenmiş olan “sertifika katılım payı” kayıt sürecinde gösterilecek hesaba yatırılacak; istenen kayıt formu doldurularak program başvurusu tamamlanacaktır.
6. Katılımcılar sertifika süreci ile ilgili her konuda kayıt yaptırdıkları (öğrencisi oldukları) Üniversite mevzuatına göre hareket edeceklerdir.

Madde 12. Yeminli Sosyal Arabuluculuk sertifikası uygulama usulleri 

1. “Yeminli Sosyal Arabuluculuk” sertifika programı yürütme, tasnif ve akredite yetkisi, yukarıda belirtilen, Dayanak (Madde: 3) ve Yasal Dayanaklar (Madde: 5) bağlamında   olmak üzere Vakfa aittir.
2. Projenin tüm mali sorumlulukları/giderleri, Adalet Bakanlığı-HEGEM Vakfı Protokolü belirlemeleri üzre Vakfa aittir. Sertifika programları ile ilgili ders materyallerinin, ders anlatımlarının, sınav sorularının sorumluluk ve telif hakları HEGEM Vakfı’na aittir.
3. Tüm sertifika program katılımcıları, sertifika programları süresince ve mezuniyetleriyle   ilgili hususlarda kayıt yaptırdıkları yetkili üniversitenin mevzuatına tabi olacaklar; tüm işlemlerini bu yönergede belirlenmiş normlar bağlamında yürüteceklerdir.
4. Dersler ya da uygulama seminerleri asenkron online eğitim yoluyla sisteme yüklenecek (derslere canlı katılım zorunluluğu olmayacak) ve sınavlar online yapılacaktır.
5. “Proje Hizmet Birliği” ekseninde materyaller, dersler ve soru havuzu oluşturulacak; böylece ihtiyaca ve sertifika türüne göre farklı üniversitelerle, farklı gruplara aynı sertifika programı eş zamanlı uygulanabilecektir. 
6. Sosyal arabulucular “bilgi ve yemin formu” doldurmakla yükümlüdürler. 
7. Yeminli sosyal arabuluculuk sertifika programını bitirenler (yemin formu doldurmaları zorunludur) kendi kurumlarında ya da bulundukları il/ilçe kamu kuruluşlarında altı ay süre ile sosyal arabuluculuk görevi yapacak, bu sürede kurum/kuruluş yönetimlerince kendilerine verilen en az 5 anlaşmazlık konusuna bakacaklar; böylece uygulama/staj dönemini tamamlamış olacaklardır. Farklı olarak arabulucu avukatlar, uzlaştırmacılar, aile danışmanları, uygulama sürecine katılmaktan muaftır; ancak onların da gönüllülük esasına göre özellikli “okullar merkezli” sosyal arabuluculuk sürecine katkı vermelerini (sosyal sorumluluk projesi ve sosyal politika sivil yürütme anlayışıyla) öngörüyoruz.  
8. Sosyal arabuluculuk programını bitirenler tasnif/akredite süreciyle ilgili olarak, ”Sosyal Arabuluculuk ve Danışmanlık Akademisi” başkanlığına başvuruda bulunabilecekler; Akademi başkanlığınca başvurusu kabül edilenlere kanuni temsilcilik verilebilecek ve kanuni temsilciler, Vakfın ya da işbirliği yapılan kurum/kuruluşların faaliyetlerinde yer alabilecek, uygulama süreci sonrası profesyonel sosyal arabuluculuk yapabileceklerdir.
1. “Yeminli Sosyal Arabuluculuk” akredite/tasnif/yetki belgesi aşamasına 2024 yılında ve Adalet Bakanlığı-HEGEM Vakfı ilgili protokol maddelerine göre geçilecektir.  
10. Bakanlıklar, “Yeminli Sosyal Arabulucu” yetki belgesi sahibi olan aktörlerden nasıl yararlanacaklarına, üst politika belgeleri tanımlamalarına, kendi mevzuatlarına ve stratejik eylem planlarına göre karar vereceklerdir. “Proje Ankara Çalıştayı” sonuç raporunda da tanımlandığı üzere sertifika programlarından mezun olanların görevleri ile ilgili Bakanlık çalışmaları sürdürülmektedir.
11. İlgili oldukları sertifika programını (yeminli sosyal arabuluculuk ya da diğer) ve uygulama/staj dönemini başarı ile bitiren katılımcıların, “Yetki Belgesi” sahibi olduklarını gösterir kesinleşmiş listeler, “Sosyal Arabuluculuk ve Danışmanlık Akademisi” yönetim kurulu tarafından ilgili kurumlara bildirilecektir.

4. BÖLÜM

Madde 13. “Şiddet Önleme ve İnsan Hakları Danışmanlığı” Sertifika Programı

1. “Şiddet Önleme ve İnsan Hakları Danışmanlığı” sertifikalı eğitim programı Anadolu Üniversitesi ilan şartlarına ve Üniversite mevzuatına göre yürütülecektir.
2. Dersler asenkron usulle yürütülecek; katılımcıların sisteme yüklenen sertifika programı derslerini izleme zorunluluğu olmayacaktır.
3. Sertifika programlarıyla ilgili sınavlar online sistemle gerçekleşecek; sınavlar hakkında gerekli bilgilendirmeler ve duyurular, kayıt yapılan Üniversite Merkezince yapılacaktır.

Madde 14. “Şiddet Önleme ve İnsan Hakları Danışmanlığı” Program Süreci 

1. Pilot uygulama döneminde (2022-2023) başarılı olan katılımcıların “Şiddet Önleme Formatörlüğü/Danışmanlığı” sertifika programı başarı belgeleri 2023 yılında, Aydın Adnan Menderes Üniversitesince E-Devlet sistemine yüklenmiştir. 
2. “Yeminli Şiddet Önleme Formatörleri” yetki belgelerini edindikten sonra kendi kurumları teşkilat yapısı içerisinde veya bulundukları illerde/ilçelerde ya da sosyal kuruluşlarda mezuniyetlerine esas olacak iş/işler görebileceklerdir.
3. “Yeminli Şiddet Önleme Formatörlüğü” dahil olmak üzere, sertifika programlarını   başarılı olarak bitiren katılımcıların akredite/tasnif aşamasına 2024 yılında geçilecek; bu hususta Adalet Bakanlığı-HEGEM Vakfı iş birliği protokol maddelerine, Bakanlıkların   On İkinci Kalkınma Planı ile İnsan Hakları Eylem Planı üst belgeleri tanımlarına göre ve Bakanlıklarca çıkartacakları mevzuat ekseninde işlem yapılacaktır.  
4. Pilot çalışmalar döneminde Yeminli Sosyal Arabuluculuk ve İnsan Hakları Danışmanlığı eğitimleri ayrı planlanmıştı; ancak, bu iki programın, “Şiddet Önleme ve İnsan Hakları Danışmanlığı” olarak 6 dersten oluşan ve de 120 ders saati süreli bir sertifika eğitimine dönüştürülmesi kararı alınmış ve yürürlüğe konmuştur.
5. Cumhurbaşkanlığı Makamına, Bakanlıklara ve ilgili diğer kurum/kuruluşlara sertifika programları ile ilgili resmi yazılar Anadolu Üniversitesi (ihtiyaç ve konuya göre) Eskişehir Valiliği ya da Vakıf Yönetimi üzerinden yazılabilecektir.
6. Sertifika programı katılımcı kayıtları, eğitim-öğretim süreci, sınav, belgelendirme vb. Anadolu Üniversitesi üzerinden gerçekleşecektir.
7. Kamu çalışanı olan katılımcılar için, “Şiddet Önleme ve İnsan Hakları Danışmanlığı” 2024 yılı için (1. Dönem) sertifika programı katılım resmi ücreti 1,700 TL’dir. (HEGEM Vakfı ile proje protokolü bulunan Valiliklerin bağlı kurum ve kuruluşları için istisnalar saklıdır.)  
8. Belirlenen “katılım payı” kayıt sürecinde gösterilecek ilgili hesaba yatırılacak; devamen Üniversite tarafından istenen kayıt formu ile program başvurusu tamamlanacaktır.
1. Tüm katılımcılar sertifika programıyla ilgili her türlü iş ve işlemlerde kayıt yaptırdıkları (öğrencisi oldukları) Üniversite mevzuatına göre hareket edeceklerdir.
10. Yeminli İnsan Hakları formatörlerinden nasıl yararlanacaklarına, kurum ve kuruluşlar üst politika belge anlatımlarına ve kendi mevzuatlarına göre karar vereceklerdir. Mezun katılımcılar, “Sosyal Arabuluculuk ve Danışmanlık Akademisi” için üye kayıt başvurusu yapabilecek ve kanuni temsilci olabileceklerdir. 

Madde 15. “Şiddet Önleme ve İnsan Hakları Danışmanlığı” neye yarar?

1. İnsan Hakları Eylem Planı 9.4. Maddesi; (Adalet Bakanlığı tarafından “İNSAN HAKLARI EĞİTİMİ” konulu sertifika programları düzenlenecek, insan haklarına yönelik her türlü proje ve çalışmalarda bu sertifika sahiplerinin uzmanlıklarından yararlanılacaktır.) hükmüne göre özelikle bu sertifika sahiplerine ihtiyaç olacağı önemli bir husustur.
2. MEB, İçişleri Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Aile ve sosyal Hizmetler Bakanlığı ve ilgili diğer Bakanlıkların stratejik eylem planlarına göre konuya uygun mevzuatların en kısa zamanda ihtiyaçlara göre geliştirilmesi beklenilmektedir.

Madde 16. “Okul Merkezli Sosyal Arabuluculuk” Sertifika Programı

1. “Okul Merkezli Sosyal Arabuluculuk” sertifika programı, eğitim-öğretim kurumlarında uygulanır. Programa, resmi/özel okullarda görevli yöneticiler, öğretmenler, okul aile birliği yöneticileri, hayatboyu öğretimdeki yönetici/eğitici/öğretici olan kişiler katılır.
2. “Okul Merkezli Sosyal Arabuluculuk” sertifika programı, “Yeminli Sosyal Arabuluculuk Sertifika Programı” normlarına göre yürütülür.  
3. Bu programı bitirenler, MEB merkez ve taşra teşkilat alanlarında sosyal arabulucu olarak iş görürler; ayrıca, uygulama/staj dönemi sonrası diğer Bakanlık alanlarındaki yeminli sosyal arabulucular gibi akredite süreçlerinde ilerleme hakkına sahip olurlar.
4. “Yeminli Sosyal Arabulucu” başarı belgesine sahip olan mezunlar, “Akran Arabulucusu” öğrenci eğitimleri yapabilirler. Akran Arabuluculuğu eğitimleri yapmak isteyen okullara gerekli eğitim materyalleri HEGEM Vakfı tarafından ücretsiz olarak sağlanır.

       Madde 17. “Kampüs Arabuluculuğu” Sertifika Programı

1. Bu programda, yetişkin eğitimleri için “Yeminli Sosyal Arabuluculuk” sertifika programı usulleri aynen uygulanır; öğrencilere ise, 3 ayrı dersten oluşan 70 ders saati süreli “Yeminli Sosyal Arabuluculuk Eğitimi” programı uygulanır. 
2. Sertifika programına kayıt için öğrencilerden alınacak katılım ücreti, yetişkin resmi ücret bedelinin yarısı kadar olacaktır.

5. BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler

Madde 18. “İnsan Hakları, Şiddetle Sivil Mücadele ve Sosyal Arabuluculuk

Bilincini Güçlendirici Saha Aktörleri Yetiştirilmesi Seferberliği: 2024-2034” HEGEM Vakfı Yönetim Kurulu tarafından yönetilecek; proje saha çalışmaları, 25 ildeki resmi şubelerimizle ve 81 ildeki kanuni temsilcilerimizle yürütülecektir. Proje Yönetim Kurulu kararlarına bağlı olarak, illerdeki sosyal arabuluculuk uygulama ve hizmet yapıları/birimleri yerelde katılacak olan paydaş kurum kuruluşların birlikteliği ile şekillenecek, güçlenecektir.  

Madde 19. Sertifika program katılımcılarının kayıt işlemlerinin yapılması, başarı sınavlarının yapılması, sınav sonuçların paylaşılması, başarılı olan katılımcıların belgelerinin düzenlenmesi Anadolu Üniversitesi tarafından gerçekleştirilecektir. Süreç içerisinde ihtiyaca ve temaya göre, proje hizmet havuzunda yer alan diğer yetkili üniversitelerden de yararlanılabilecektir.  

Madde 20. “Aile Temelli İleri Arabuluculuk” ve “Kentsel Arabuluculuk” sertifika programları yönergeleri ayrıca ilan edilecektir. Bu yönergede açık olmayan veya yetersiz kalan konular için Vakıf Resmi Senedi, Adalet Bakanlığı Proje açılış resmi yazısı ve Adalet Bakanlığı-HEGEM Vakfı iş birliği protokolü ve HEGEM Vakfı ile Üniversiteler arasında yapılan protokol/sözleşme hükümlerine başvurulur.

Madde 21. Yönerge hükümleri, Proje Yönetim Kurulu tarafından yürütülür.

Madde 22. İŞBU YÖNERGE ALTI SAHİFE VE 22 MADDEDEN İBARET OLUP, VAKIF YÖNETİM KURULU ONAYINDAN SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRER.  22 02 2024

 Aslı onaylıdır.